Rafelranders: Wie zijn degenen die het al anders doen? Die het onmogelijke mogelijk maken? Die bouwen, hervertellen en durven te experimenteren, ook al weten ze soms het antwoord nog niet. Vaak tref je deze mensen op de rafelranden van een stad of gemeenschap. We zoeken deze mensen op en vragen ze het hemd van het lijf, totdat het rafelt.
----------------------------------------------------------------------------
Op een zonnige woensdagmiddag spreekt Merel met Karen van der Burg. We kijken uit over de ‘dakspeeltuin’ van de school, in een buitenwijk van Zwolle. Binnen een groot MBO, het Deltion College, ontrafelt Karen samen met anderen de mogelijke toekomstscenario’s voor het onderwijs.
Ze benadrukt dat ze alles ‘alleen maar’ faciliteert en juist dat maakt haar een prachtige Rafelrander. Ze reikt aan en voedt anderen zodat zij durven te dromen, ontwerpen en experimenteren. Vanuit zachte kracht!
Baanbrekend?
Karen vertelt over ‘Baanbrekend’ het volgende; ‘het is een traject waarbij we deelnemers ondersteunen om na te denken over het onderwijs voorbij 2032. Een toekomst waarvan niemand weet hoe die eruitziet. Baanbrekers hebben de mogelijkheid om die onzichtbare toekomst te onderzoeken vanuit verschillende invalshoeken.’
Deze Baanbrekers krijgen een jaar lang een halve dag per week gefaciliteerde ruimte om na te denken over de (verre) toekomst van onderwijs. Omdat de wereld steeds sneller verandert, gelooft Baanbrekend dat ze moeten investeren in denkers, dromers en doeners om het hele Deltion (en omgeving) te inspireren met hun toekomstscenario's. Misschien klinkt het niet meteen revolutionair maar in een maatschappij waar we altijd een product of uitkomst willen, is Baanbrekend een uitzondering. En zeker in het onderwijs waar altijd tientallen vacatures open staan… Het proces staat centraal, qua product wordt er niets verwacht! In dat speelveld staat Karen, zij faciliteert elke Baanbreker en zorgt dat hun blikveld wordt verbreed.
‘Eén van de mooiste krachten die de mens heeft is de scheppende kracht.
Ik moedig dat aan en creëer ruimte zodat dat deze tot uiting kan komen’, zegt Karen. Als mensen gaan inzien welke waarden zij echt belangrijk vinden, komen ze volgens haar dichter bij hun ‘drive’. Die gaat niet zozeer over kennen of kunnen, maar eerder over eigenheid, bewustzijn en wilskracht. Je vindt jouw drive door ervaringen op te doen en hoofd, hart en handen te gebruiken.
Drive
“Wanneer je jouw drive voelt heb je een energiebron gevonden die onuitputtelijk is. Je voelt op welke manier je jouw eigenheid en talenten wilt inzetten en je wilt daar eigenaarschap over nemen. Ik heb dit zelf mogen ervaren tijdens een bezoek bij Kaospilot in Denemarken. Ik voelde op dat moment geen motivatie meer voor mijn studie en een docent nodigde me uit om met andere studenten deel te nemen aan een programma.
Sinds Kaospilot heb ik mijn eigen drive gevonden en is het mijn missie om anderen te helpen deze te vinden. Wanneer je je drive vindt, weet je wat je zelf nodig hebt.
Je voelt dat je in een ecosysteem staat en niet in een egosysteem. Je hoeft niet meer te vechten om je plek in de wereld te kunnen innemen. Dat maakt het leven zoveel makkelijker en leuker. Alles wat je doet vanuit ‘moeten’ is complexer.”
Gewoon weer mens zijn!
Karen haar droom is dat steeds meer mensen hun drive ontdekken en meer menselijkheid durven toelaten. “Voor studenten zijn wij een voorbeeld en pas wanneer wij ons anders gaan laten zien kan er verandering plaatsvinden. Totaal mens-zijn staat daarbij voorop. Ik geloof dat het onderwijs van nu vraagt om docenten die mens durven zijn.”
Er wordt veel gepraat over verandering en de toekomst van onderwijs. Maar voorbeeld doet volgen. Daarom gelooft Karen in ‘voorleven’ in alle lagen van de school. Het is geen opdracht die je mee kunt geven en daarna verwachten dat een ander het dan anders gaat doen.
Hoe leef jij dit voor?
“Door te blijven spelen. Met ideeën, met materiaal, met ‘random acts of kindness’, maar ook door me af en toe zo onwetend mogelijk te gedragen. Maar voorwaarde hiervoor is wel dat je de ruimte daarvoor hebt. Deze ruimte moet je zelf bewaken, dat gaat niemand anders voor je doen.
Dus ik regel voor mijzelf ook regelmatig een weekend zonder telefoon, of een buitenweekend, en tussenruimte om op te laden. Het helpt in het relativeren van dingen die ik vaak zelf te zwaar maak... “
Binnen Baanbrekend ziet Karen het als haar taak om de open ruimte te bewaken en thema’s aan te dragen buiten de kaders of regels. “Als ik een suggestieve vraag stel dan komen er direct kaders of regels en dat is juist wat Baanbrekend niet is. Alles draait om het niet-weten en nieuwe ervaringen opdoen en dat is soms best lastig in een wereld waar we alles willen begrijpen en weten. En dat is voor mij ook echt wel lastig. Soms zie ik dingen gebeuren waarvan ik het vermoeden heb dat het niet gaat opbrengen wat de ander wil. Tsja, dan kan ik vragen stellen of suggesties doen, maar ik wil het niet veranderen.
Sommige ‘fouten’ moeten gewoon gemaakt worden. Bovendien heb ik ook geen glazen bol....
Ik gun daarom anderen meer tussenruimte. Even stilstaan. Even niet-weten en luisteren. In deze maatschappij verliezen we ons snel in meningen en vechten we voor of tegen iets. Wat gebeurt er als we onszelf even aan de kant zetten en alleen maar vragen stellen aan iemand die rechtlijnig tegenover je staat? Net zo lang vragen stellen tot je de ander echt begrijpt.
Superpower
Ik heb heel veel aan mijn bescheiden houding. Ik hou niet van de spotlights, die is dus daadwerkelijk voor de Baanbrekers. Het draait niet om mij, maar om wat we met elkaar kunnen bereiken. Ik hou niet van trappen tegen het systeem; meebewegen heeft veel meer effect. Verandering moet van binnenuit komen, onrust van buitenaf creëren werpt alleen maar blokkades op. Ik geloof dat er binnen kaders uiteindelijk net zoveel ruimte is als buiten de kaders.
Je moet alleen leren dansen met de regels. Het zijn vaak regels die je jezelf hebt opgelegd namelijk. “ En dansen met de regels, dat kan Karen!
“Natuurlijk zijn er genoeg regels waar ik tegenaan loop, ik ga er alleen niet tegenaan trappen. Ik kijk waar de energie zit en zorg dat het op een andere manier lukt. Ik werk vanuit de gedachte ‘visualiseer het grootst en realiseer het kleinst’. Door elke dag de kleinste stap te zetten creëer je het grootste! “
Tot slot
Het is bijzonder hoe Karen Baanbrekend faciliteert. Zo structureel, zonder verwachtingen, niets kan falen en alles is een opbrengst. Het proces en niet een product staat centraal. Op elke school is behoefte aan meer tussenruimte, tijd om te dagdromen en menselijkheid. Dus dit moet de wereld in!
Wil je meer weten over Karen en Baanbrekend? Kijk op https://www.deltion.nl/bij-deltion/ons-roc/baanbrekend
